روزنامه نگاری نوین
استاد:سرکارخانم ساعدی
لید
به اولین عبارات خبر یا همان پاراگراف اول خبر مخصوصاً در سبک هرم وارونه که خواننده را هدف قرار داده و او را غافلگیر می کند لید می گویند. لید در واقع خلاصه مهم ترین مطلب خبر است که در یک یادو جمله خواننده را در جریان اصلی ترین بخش خبر می گذارد و او را به خواندن بقیه خبر ترغیب می کند.لید بر حسب اینکه کدام یک از عناصر خبری را در خود جا داده باشد نام آن عنصر را به خود می گیرد .
انواع لید
لید که:نام فرد یا نهاد عامل رویداد در آن می آید
لید چه: موضوع رویداد در آن مطرح می شود
لید کجا :. مکان رویداد مطرح است
لید چه وقت: حاوی زمان رویداد است
لید چگونه: وصیفی است و نحوه وقوع خبر را توصیف می کند
علاوه بر این چند نمونه لید دیگر هم در خبرنویسی رایج شده اند مانند: لیدهای استنباطی،تک موضوعی و تلفیق ، لید پرسشی، لید مبتنی بر نقل قول،لید متعارض
تیتر
در تعریف تیتر گفته اند تیتر چکیده مهم ترین مطلب خبر است که به طور دقیق و روشن بیان شده باشد به عبارت دیگر تیتر باید با حداقل کلمات، حداکثر معنی را برساند . باید گفت لید خواننده را به خواندن متن خبر ترغیب می کند تیتر در حقیقت خلاصه عنصر جذاب خبر است که باید خواننده را به خواندن لید تشویق کند. تفاوت تیتر با لید در این است که تیتر یک جمله کوتاه و فشرده است در حالی که لید همان مطالب در یک یا دو جمله طولانی بیان می دارد. یکی از روزنامه نگاران حرفه ای تیتر را به قلابی تشبیه کرده است که به وسیله آن خبرنگار می تواند خواننده را به دام خواندن خبرش بیندازد . یکی از هدف های تیتر، جداکردن مطالب مختلف روزنامه و مجله از یکدیگر و ایجاد سهولت در انتخاب و خواندن مطالب است. در حقیقت خواننده با خواندن تیترهای مختلف، مطلب جالب توجه را برای خود انتخاب می کند.به عبارتی می توان گفت تیتر در این زمان شبیه علامت های راهنمایی در خیابان و جاده ها که رانندگان را هدایت می کند، عمل می نماید .
قواعد نوشتن تیتر
1.تیتر باید با مطالب خبر هماهنگ و منطبق باشد . 2 در نوشتن تیتر باید از واژه های آشنا و رسا استفاده کرد . 3 تیتر باید روشن، دقیق و بدون ابهام باشد . 4 تیتر معمولاً باید حاوی فعل باشد . 5 کلمات در تیتر نباید تکرار شوند . 6 همانند لید، تیتر هر چه کوتاه تر باشد بهتر است . 7 در انتهای تیتر نقطه گذاشته نمی شود .
شکل تیتر
تیتر باید دقیق و بدون ابهام باشدو پیام خبر را به روشنی بیان کند. معمولاً تیترهای کلی و غیره مشخص،که بدون استفاده از فعل نوشته می شوند، پیام خبر را به طور ناقص بیان می کند. برای مطالب خبری، باید از نوشتن تیترهای کلی خودداری کرد و پیام را به صورت صریح بیان کرد . برای مثال به این تیتر توجه کنید : کنگره بزرگداشت عطار نیشابوری در مشهد،این تیتر مبهم مشخص نمی کند که این کنگره برگزار شده است و یا اینکه در چه زمانی برگزار می شود. باید توجه داشت که تیتر همواره باید به صورت مستقل و بدون واسطه، معنای کامل داشته وخالی از ابهام باشد، حتی زمانی که تیتر را به صورت نقل قول مینویسیم باید دارای معنای مشخص و بدون ابهام باشد. با این حساب، تیتر مبهم بالا با افزودن یک فعل، مفهوم پیدا می کند : کنگره بزرگداشت عطار نیشابوری فردا در مشهد برگزار می شود
اجزای تیتر
در روزنامه ها و مجله ها برای پاره ای از مطالب و اخبار، علاوه بر تیتر اصلی، تیترهای دیگری با حروف کوچکتر در بالا و پایین تیتر اصلی قرار می دهند که عبارتند از
تیتر اصلی: یاتیتری که مهم ترین مطلب خبر را بیان کند. در پاره ای از خبرها، این تیتر، تنها تیتر خبر است و به همین دلیل با درشت ترین حروف نسبت به تیترهای فرعی نوشته می شود. مثال : ادامه جنگ بسوی تکریت
روتیتر : روتیتر، تیتری است که در بالای تیتر اصلی قرار می گیرد و با حروف کوچکتر نوشته می شود. در واقع روتیتر، مقدمه یا مؤخره تیتر اصلی و یا به صورت مستقل است.باید به گونه ای باشد که با برداشتن آن
لطمه ای به تیتر اصلی خبر وارد نیاید . روتیتر: توسط رییس جمهور اعلام شد: تیتر اصلی: مبارزه با مفاسد اقتصادی شدت می یابد
زیرتیتر : زیرتیتر، معمولاً بعد از تیتر اصلی و با حروف کوچکتر نوشته می شود. مطلب زیرتیتر می تواند مکمل تیتر اصلی و روتیتر ویا مستقل از آنها باشد.
مثال : روتیتر: توسط رییس جمهور اعلام شد ،تیتراصلی: مبارزه با مفاسد اقتصادی شدت می یابد، زیرتیتر: دومین دادگاه مفاسد اقتصادی آخر همین هفته برگزار می شود
سوتیتر :در پاره ای از موارد که خبر طولانی است و حاوی مطالب متعدد می باشد، می توان خلاصه ای از مطالب مهم را بعد از تیتر اصلی با زیرتیتر به صورت جمله های مستقل بیان کرد. خلاصه تیتر را در اصطلاح روزنامه نگاری سوتیتر می گویند که با ستاره یا نقطه های درشت در ابتدای جمله مشخص می شود
خبرنگاران و فیلترهای خبری
