روابط عمومی گرایش رسانه : پوشش خبری
پوشش خبری
استاد : دکتر اسدی
پوشش خبری: استفاده از تاکتیکها و تکنیکهایی برای بیان بیان رویدادها و معرفی جایگاه آن در جامعه بالاتر یا پایینتر از آن چیزی که واقعا" هست.فرایند بازنمایی(ساخت رسانه ای واقعیت) وقایع از طریق وسایل ارتباطی است.
افکار عمومی
مجموعه عقایدی است که افراد درباره آن موضوع دارای علایق و منافع می باشند.
سلطه های اقتصادی،سیاسی وایدئولوژیک تابع افکارعمومی هستند.ابزارسلطه وشکل گیری افکارعمومی رسانه است.
نظریه های قدرت رسانه ها در شکل گیری افکار عمومی
1-نظریه تاثیر نامحدود یا تزریقی
پیام را به نحوی می توان تجویز کرد که در ذهن و قلب مخاطب اثر بگذارد در حدی که تاثیر مورد انتظار فرستنده در او ایجاد شود. رسانه سازنده کما ل و تمام افکارعمومی هستند.
2- نظریه استحکام یا تاثیر محدود
در این نظریه قدرت پیام رسانه محدود است و رسانه ها فقط می توانند عقاید موجود را تقویت کنند و تغییرات بنیادین در افکار عمومی ایجاد نمی کنند.
3-نظریه دو یا چند مرحله ای ارتباطات
پیام ابتدا به رهبران فکری می رسد و از طریق آنها به مخاطبین واقعی منتقل می شود.اگر اخبار رسانه ها مورد توجه رهبران فکری نباشد در افکارعمومی تاثیرگذار نخواهد بود.
4- نظریه برجسته سازی
رسانه ها نمی توانند تعیین کنند که مردم چطور بیندیشند، اما قادرند به مردم بگویند درباره چه چیزی فکر کنند. تاثیر فقط در رفتار مخاطب است.
5- مارپیچ سکوت
افراد در خصوص یک موضوع مناقشه برانگیز،درباره توزیع افکارعمومی حدسهایی می زنند.آنها سعی می کنند تعیین نمایند آیا در اکثریت قرار دارند یا خیر و سپس سعی می کنند تعیین کند آیا تغییر افکار عمومی در جهت موافق آنهاست یا خیر.اگر در اقلیت قرار دارند تمایل دارند تا سکوت کنند و اگر هم فکر کنند که تغییر افکار عمومی در جهت فاصله گرفتن از آنهاست، بیشتر ساکت می مانند.
هدف مدیریت افکار عمومی
1- تغییر و بی اثرکردن افکار، عقاید و نظرات ناسازگار(جنگ نرم)
2- جهت دهی افکار و عقایدی که در حال شکل گیری است.
3- حفظ و نگهداری افکار عمومی عقاید موافق
4- ایجاد افکار جدید و جلوگیری از بروز شایعه
الگوهای هنجار رسانه
1- نظریه رسانه های اقتدارگرا:
الف- رسانه ها نباید دست به اقداماتی بزنند که موجب تضعیف قدرت موجود شود.
ب- باید مطیع قدرت حاکم باشند.
ج-باید از توهین به ارزشهای قالب اخلاقی و سیاسی پرهیز کنند.
د-روزنامه نگاران و شاغلان رسانه در سازمان رسانه ای خود هیچ استقلالی ندارند.
2- نظریه رسانه های آزادیخواه:
الف- نفی سانسور نشریات ب- آزادی انتشار از قید وبند مجوز
ج-نفی تعقیب برای حمله به رسانه ها حکومت و مقامات سیاسی
د- نفی فشار و اجبار در نشر و درج مطالب
3- نظریه رسانه های مسلکی(مارکسیستی)
الف- رسانه ها باید در خدمت طبقه کارگر و تحت کنترل آنها باشند.
ب- نباید به تملیک خصوصی درآیند. ج- باید از نهضتهای مترقی داخل یا خارج کشور دفاع کنند
د- باید تصویر کامل و عینی از جهان بر اساس اصول مارکسیستی – لنینیستی ارائه دهند.
4-نظریه رسانه های توسعه بخش
الف- امکان محدود کردن آزادی رسانه ها بر اساس اولویتها اقتصادی و نیازهای توسعه ای
ب- اولویت رسانه ها باید فرهنگ و زبان ملی باشد.
ج- اولویت خبری رسانه ها باید انتشار اخبار کشورهای در حال توسعه باشد.
د-آزادی توام با مسئولیت برای شاغلین دررسانه ها
5-نظریه های مسئولیت اجتماعی
پیوند بین استقلال و آزادی رسانه ها و وظایف و مسئولیت اجتماعی آنهاست و بین سه اصل آزادی فردی و آزادی رسانه ها از یکسو و تعهد رسانه ها در برابر جامعه سازگاری ایجاد می کند.
الف- رسانه ها باید کثرت گرا باشند. ب- در برابر جامعه و بازار متعهد و پاسخگو هستند.
ج- ازهر چیزی که موجب جرم،خشونت و بی نظمی و تهاجم به اقلیتها می شود،جلوگیری کنند.
د- رسانه ها باید در چهارچوب قانون عمل کند.
6- نظریه های مشارکت دموکراتیک
با رشد و توسعه فناوری های نوین رسانه ای و شیوه های تعاملی و نفوذپذیری گسترده این رسانه ها بیشتر رسانه ها به نظریه مشارکت دموکراتیک سوق داده می شوند. ارتباط از بالا به پایین و سانسور
بی معنی و غیرممکن است.
الف- حق دسترسی برای همه نسبت به رسانه ها ب- مخالفت با کنترل متمرکز سیاسی و دولتی رسانه ها
ج- رسانه ها متعلق به مخاطبان است نه سازمانها و مشتریان رسانه ها
د- حق داشتن رسانه ها برای گروهها، سازمانها و اجتماعات محلی
تاکتیک خبری
نقش اساسی در قابلیتهای فنی،هنری و تاثیرگذاری رسانه های جمعی ایفا می کنند و در راستای دادن قدرت و سلب قدرت از حاکمان نقش مهمی ایفا می کنند. از نظر تافلر در بحرانهای سیاسی نقش اول را تاکتیکهای اطلاعاتی ایفا می کنند.
فراتاکتیک
شاهد جابجایی به سطحی عالی تر و کمتر نمایان از منازعه قدرتی هستیم که با گسترش اقتصاد فوق نمادین سطح رو به افزایش انتزاع و پیچیدگی در جامعه را بطور کلی منعکس می کند.انقلاب کامپیوتر منشا پیدایش فراتاکتیکها بود.
مثال:مردی در سنترپارک نیویورک کودکی را از دست سگی که به او حمله کرد نجات داد. خبرنگار نیویورک تایمز حاضر در محل گفت که تیتر فردا این است«مرد شجاع نیویورکی جان پسری را نجات داد.» مرد در جواب گفت من نیویورکی نیست. خبرنگار گفت: تیتر فردا«آمریکایی قهرمان جان پسری نجات داد»مرد می گوید من آمریکایی نیستم، پاکستانیم. تیتر فردای نیویورک تایمز: یک مسلمان متعصب سگی را در سنتر پارک خفه کرد. اف بی آی احتمال می دهد القاعده در این جنایت دخیل است.
تاکتیک های خبری:
سابقه نویسی یا پیشینه نویسی: در این تاکتیک روزنامه نگار با تکیه بر حوادثی که در گذشته اتفاق افتاده و خاطر ان همچنان در اذهان عمومی به جا مانده است انها را به گونه ای به حوادث و موضوعات جدید ربط می دهد و پیام موردنظر خود را به مخاطب القا می کند و می تواند ذهن یک خواننده را در مسیر عکس خبر قرار داد. مثال در اخبار تلویزیون نیز فیلمهایی کهپشت گویندگان پخش می شود علاوه بر مطالبی که در خبر هست می تواند فیلم های پیشینه ای باشند.
تاکتیک اسرار و نشت هدایت شونده: برخی از اخبار و اسرار حفظ می شوند و برخی دیگر با اهداف از قبل تعیین شده به گونه ای زمانبندی می گردند که هر یک از انها به هدفی که مد نظر قرار می دهند اصابت کند. مثال: در طول تاریخ از ماجرای واترگیت ، فساد مالی نیکسون و یا ماجرای بیل کلینتون و خانم مونیکا لوینسکی نام برد.
تاکتیک زمانبندی: تأخیر در پخش خبر است به نحوی که پیام گیر نتواند کاری بکند این شیوه در بسیاری ار موارد التهاب و اشتیاق مخاطبان را برای شنیدن خبر از منابع موثق مهیا کرده و در بخشی دیگر زمینه پخش شایعات را نیز فراهم می کند . تافلر می گوید پیچیدگی افکار عمومی به گونه ایست که استفاده از یک تاکتیک به شکل مجزا نمی تواند کاربرد لازم را داشتهو مجبور به استفاده از تاکتیک های ترکیبی هستیم . مثال: نبرد برای کنترل از سوی مقامات پنتاگون و وزارت دفاع امریکا از همین نوع تاکتیک هست.
تاکتیک قطره چکانی: داده ها و اطلاعات و دانش به جای آنکه در سندی واحد نوشته شود در این تاکتیک دسته بندی شده و در زمانهای گوناگون و به مقدار بسیار کم ارائه می گردد تا هم مخاطب نسبت به منبع خبر اعتماد کند و هم نسبت به ان اعتیاد پیدا کند . مثال: حادثه 11 سپتامبر اخبار مربوط به ان قطره چکانی و با سیاست خاص منتشر شد. ترکتیب دو تاکتیک زمانبندی و قطره چکانی تاکتیک نشر هدایت شونده را ایفا می کنند.
تاکتیک کلی بافی: در ان جزئیاتی که ممکن است مخالفت اداری یا سیاسی را بر انگیزد با لعابی از مطالب غیرواقعی پوشانده می شود. بدون توجه به مسایل اصلی و عمیق در خبر و بدون ریشه یابی موضوع خواننده را در سطح نگه دارند.
مثال: نبرد برای کنترل امریکایی ها تا هفته های اول به جز مطالب کلی جنگ هیچ جزئیاتی را در خصوص اهداف خود ارائه نکردند.
تاکتیک موجی: وقتی کسی شکایت می کند که اط موضوعی بی اطلاع نگاه داشته شده است بازیکن زیرک تا جایی که می تواند مطلب و خبر بر سر او می ریزد تا انچنان غرق شود که دیگر نتواند واقعیت های اساسی را دریابد. مثال : حجم اطلاعات داده شده در جنگ نبرد برای کنترل
تاکتیک بازگشتی: بیشتر برای جلب بازخورد و واکنش هایی است که یک جامعه در قبال پخش خبر از خود نشان میدهد و در معنی دوم و عمیق تر ان ساختن دروغ برای ازمودن حریف است. مثال: 1. در زمان انتخابات ریاست جمهوری مورد استفاده پیدا می کند 2. شایعه کشته شدن صدام در حملات اویه موشکی امیکا به بغداد
سانسور: حذف عمدی موادی از جریان عبوراگاهی ها به منظور شکل دادن عقاید و اعمال دیگران 4 مدل سانسور داریم : 1. شامل حذف واژه ها عبارات یا جملاتی 2. دربرگیرنده هر نوع تلاشی جهت تضعیف یا جلوگیری از انتشار مواد نامطلوب 3. اخبار کنترل شده توزیع اطلاعات به طریقی که حافظ حداکثر منافع توزیع کننده باشد 4. سانسور برون قانونی که خارج از کنترل قانون یا قدرت قانونی باشد. مثال: ایستگاه رادیو وتلویزیونی ممکن است انتقاد از مقامات دولتی را به علت تهدیدهای واقعی یا احتمالی از جانب آن مقامات مسکوت نگه دارند.
مهم : درشت نمایی پیام: استخراج یک پیام از میان پیام های دیگر در حالیکه اخبار دیگر کوچک و کم اهمیت جلوه کند و نشان دادن موضوعات برجسته و مهم در ذهن افراد است. مثال: از این شیوه در بزرگنمایی نقاط ضعف و اخبار مربوط به مشکلات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی استفاده می شود و وسیله ای است برای جنگ های سیاسی . موضوع درشت نمایی از مهمترین تکنیک های روزنامه نگاری تلقی می شود و بهترین شیوه برای ایجاد مخاطب فریفته و ایجاد روحیه پیگیری خبر فرداست.
تحریف: تغییر متن پیام به شیوه های مختلف از طریق دستکاری خبر است ودر مسئله تحریف سه پدیده تعدیل ، شاخ و برگ دادن و جذب به چشم می خورد. مثال: در ابتدای جنگ نبرد برای کنترل امریکاییها وعده نابودی صدام را مطرح می کردند اما پس از ناکامی در این راه با تحریف اخبار هدف خود را سقوط رزیم بعثی عراق قلمداد کردند.
ساخت دشمن فرضی: رسانه ها با این شیوه می کوشند تا سایر رسانه ها ف سیاستمداران و یا احزاب را در چشم مخاطبان خود به شکل دشمن نشان دهند همیشه داشتن یک دشمن فرضی می تواند اقدامات را محقق و معتبر جلوه دهد و زمینه را برای هر نوع فعالیتی فراهم اورد. مثال1: صنعت یهودی سوزی: الف- نشان از یک رخداد تاریخی منحصر به فرد و یگانه دارد ب- یهودی سوزی بیانگر اوج بیزاری پاینده غیر یهودیان از یهویدیان است . مثال2: کشور شیلی فردی ملی گرا مانند سالوادور النده را به عنوان رئیس جمهوری کمونیست از حکومت ساقط کرد. مثال3: در جریان 11سپتامبر سیاسیون امریکا با ایجاد دشمن فرضی "طالبان" در افغانستان توانستند افکار عمومی غرب را برای حمله به افغانستان و همین اواخر حمله به عراق راضی و توجیه کنند.
مبالغه و دستکاری اماری: این روش با اغراق در یک موضوع می کوشد واقعیتی را به اثبات برساند در مبالغه عمدتا سعی می شود با دستکاری اماری و یا به تعبیری تقلب در اعداد انها را به میل خود و در جهت اهداف خود مورد استفاده قرار دهد. در این شیوه سعی می شود ابتدا با نگفتن امار مشخص حرکتی مبالغه امیز صورت گیرد. مثال: 1-در جریان حمله نظامی امریکا به افغانستان پس از حادثه 11 سپتامبر صدا و سیمای ایران به نقل از منبع غی موثق اعلام کرد که طالبان گفتند در هلکوپتری که توسط طالبان منهدم شد 50 نفر کشته شدند (هلکوپتر دارای ظرفیت محدود و بسیار کمتر از 50 نفر است)2-در خبر دیگری از صدا و سیما اعلام شد یک میلیون کودک در افغانستان در خطر نداشتن اذوقه هستند کلمه یک میلیون غیرواقعی است.
نقل خبر از منبع ناشناخته یا مبهم : در بسیاری از موارد دلیل احتمال تکذیب خبر و از بین رفتن اعتبار منبع رسانه ها مجبورند از منابع ناشناخته یا مبهم پیام خود را ارائه دهند که هم پیام منتقل گشته و هم مسئولیت ان از گردن رسانه ساقط شده است. مثال: در جریان 11 سپتامبر پس از دستگیری عده ای از افراد مظنون به عضویت در القاعده خبرگزاری فرانسه این خبر را منتشر کرد: به گزارش منابع اگاه چند قطعه از عکس های محرمانه از رفتار غیرانسانی نظامیان امریکایی با زندانیان حکایت دارد. یک سخنگوی پنتاگون می گوید به نظر می رسد این عکس ها واقعی است. ترویج دهنده این سبک روزنامه سلام بود با ستون الو سلام
استفاده از نخبگان برجسته در رسانه هاو نخبه سازی: رسانه ها افراد با استعداد را کشف و سپس انها را در خبرگزاری ها جذب می کنند. این نخبگان عمدتاَ افرادی وابسته به این رسانه ها بوده و در بعضی موارد دارای اطلاعات کافی نیز نیستند ولی خود رسانه ها با دادن اطلاعاتی با توجه به دیدگاه خودشان از وجود این نخبگان بهره می گیرند مثال: رادیو امریکا سعی می کند ضمن دادن اطلاعات به علیرضا نوری زاده از وی به عنوان یک تحلیلگر مسایل سیاسی یاد کند.
نزدیکی منبع پیام به مخاطب: هر چه منبع پیام به گیرنده پیام نزدیکتر باشد پذیرفتن آن پیام برای گیرنده راحت تر است استفاده بیشتر از منابع داخلی به همین دلیل است در این روش سعی می شود پیام به گونه ای با مخاطب ارتباط برقرار کند که مخازب خواه ناخواه خود را جزئی ازآن احساس نماید. مثال: نمونه رادیوی BBC درموضوع فشار بر زنان افغانستان،از گوینده زن افغانی با لهجه غلیظ افغانی بهره می گیرد. 2. زمانی که موضوع به تاجیکستان بر می گردد از گوینده ای با لهجه تاجیکی استفاده می کند 3. CNN نیز همیشه در اخبار مربوط به کردها از تحلیل گران کرد بهره می گیرد.
تغییر معنا یا معنای مجازی: از واژه هایی که دارای ویژگی خاص ، معنا و مفهوم دیگری منقل می کنند مانند: لیبرال، محافظه کارو اصلاح طلب مثال: کتاب مفاتیح الجنان در دوران جنگ در سطح وسیعی گسترش و توزیع شد یکی از رسانه ها با ترجمه جهت داری از کالمه مفاتیح الجنان گفت که رژیم جمهوری اسلامی ایران برای رزمندگان در جبهه ها کلید بهشت را ارسال کرد. در واقع بیان مفاهیم منفی در قالب واژه های زیبا و دلنشین است.
استفاده از شیوه طنز و فکاهی و کاریکاتور: زمانی که رسانه های تبلیغاتی شخصیتی را مورد تهاجم قرار می دهند می کوشند با لوث کردن زمینه اصلی و با استفاده از داستان و فکاهی مسیر را منحرف سازند یعنی با ریشخند و تمسخر موضوع را پاسخ گویند. مثال: 1. مونیکا لوینسکی و بیل کلینتون رئیس جمهور سابق امریکا بسیاری از موارد سیاسی و مهم دستخوش این رابطه گردید 2. ساخت فیلم از صدام را با تیتر صدام فیلم می شود.
ارسال پیام با عکس ، تأثیرگذارتر و حتی کاملتر از متن : در دنیای روزنامه نگاری امروز اعتقاد بر این است که تصویر می تواند کامل تر و جامع تر از متن نوشتاری پیام را منتقل کند یک عکس زیبا که با متن انطباق زیادی دارد می تواند چندین برابر حجم مطب را به خود اختصاص دهد و دیگر نیاز به نگارش کلمات برای درک بیشتر مطالب نباشد. مثال: روزنامه همشهری در تاریخ 18/09/81 تیتیر بادیه نشینی مدرن را در کنار عکس یک مرد بادیه نشین عرب با لباس های سنتی اش نشان می دهد در حالی که مشغول مکالمه با تلفن موبایل می باشد.
ترور تصویری: قابلیت این تکنیک عمدتا به روش های تصویری آن هم از طریق تلویزیون بر می گردد. مثال1: زمانی که یک طرح مهم در مجلس در حال مطرح شدن از تریبون اصلی است می بینیم که دوربین روی نمایندگانی تمرکز می کند که بدون توجه به مطالب گفته شده توسط ناطق در حال خوابیدن یا خواندن روزنامه یا مشغول شوخی یا گفتگو با دیگران هستند. 2: کیهان در تاریخ 26/09/81 با عکسی تعدادی از اعضای حزب مشارکت در حال خوردن شیرینی هستند مواجه می شویم. 3: روزنامه سانددی تلگراف انگلیس که در عکس چهارستونه تصویر ایت ا... محمد باقر حکیم را به شکل خشن در مورخ 11 می 2003 چاپ کرده است و قصد دارد خشونت وی را نشان دهد.
تاکتیک القاء نظر با استفاده از چیدن عکس: در کنار هم قراردان عکس های کسانی که هدف رسانه هستند با مطالب و عناوینی که هیچ ارتبازی به موضوع ندارند با کنار هم قراردان و جمع مقداری کلمات انتخاب شده برای حمله غیر مستقیم به مقامات بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. مثال: در سال 1984 در جامائیکا عکس وزیر مسکن وقت در کنار عکس ها و عناوینی در مورد خانه های در حال سوختن قرار داده شد.
القای پیام موردنظر با استفاده از عکس بدون ارتباط با سوژه اصلی خبر : این تاکتیک بیشتر در مواقعی بکار برده می شود که بیان مستقیم خبر ممکن نیست . از ربط دادن موضوعات داخلی به موضوعات تاریخ گذشته که سابقه آن را به راحتی میتوان در اذهان مخاطبان نشریه زنده ساخت استفاده کرد
.مثال: روزنامه صبح امروز در استفاده از عکس کاخ لاموندا در شیلی 15/06/78 در زیر تیتر بسیار درشت صفحه اول باعنوان توقیف نشاط غیرقانونی است قصد داشت خاطره برکناری سالوادور آلنده رئیس جمهور منتخب شیلی را که توسط فشارهای داخلی و اعتراضات حساب شده توسط اگوستینو پینوشه دیکتاتورشیلی طرح ریزی شده بود را با فشارهای برروی مطبوعات طرفدار خاتمی تطابق دهد.
استفاده از عاطفه گیرندگان پیام: در این روش تعابیری در خبر مورد استفاده قرار می گیرد که به کارگیری آن احساس عاطفی مخاطبان را به طور ساختگی تحریف و تهییج کند کلماتی نظیر تبعیض/ ظلم به زنان /فشار بر کودکان /شکنجه/ بازجویی/ توطئه / خفقان/ نسل سوزی/ دولت ستیزی/ فجایع بشری و مانند آن می تواند احساسات یک مخاطب را برانگیخته نماید. مثال: آمریکا درحمله به گروه تندرو انصار الاسلام در شمال عراق از 10 هزار نفر نیروهای وابسته به اتحادیه میهنی کردستان عراق استفاده کرد.
اختصاص فضای خالی برای تأثیرگذاری بیشتر پیام : ستونهای سفید مطبوعات در برخی از روزها پیام خاصی را القا می نماید که با دنبال کردن اخبار همان روز یا روزهای قبل یا بعد از آن میتوان از پیام مورد نظر مطلع شد.مثال: روزنامه اسیا که اکثر سرمقالات ان توسط مرحوم دکتر حبیب چینی نگاشته می شد در تاریخ 3/9/81 در روز بعد از فوت دلخراش آن مرحوم به جای سرمقاله خود هیچ مطلبی درج نکرد و ان را خالی گذاشت و در بالای سرمقاله و قسمت میانی آن فقط چند جمله بسنده کرد : نام نویسنده، تاریخ تولد و تاریخ مرگ. این نوع نگارش تأثیری مستقیم بر احساسات و عواطف خوانندگان خواهد گذاشت .
انتشار عمومی یک خبر غیرموثق برای انتشار تکذیب آن : این روش که برای لوث کردن و بی اعتبار کردن یک فرد یا جریانی خاص درباره آن دروغی را منتشر می کنند و بعد ترتیبی می دهند تا ان خبر از طریق فرد یا جریان مورد حمله واقع شده تکذیب شود بدین ترتیب ان فرد یا جریان مورد سوء ظن عمومی و شک قرار می گیرد و به اعتبار ان لطمه وارد می شود .مثال1: تخریب شخصیت شهید دکتر بهشتی در زمان حیات ایشان 2:انتشارمکررخبر تولید سلاحهای هسته ای درنیروگاه بوشهر در رسانه های غربی
استفاده نکردن تعمدی از اشارات دستور زبان: این روش از جمله شیوه هایی است که می تواند القای پیام در ذهن مخاطب را با 180 درجه تغییر در جهت عکس ان انتقال دهد. مثال روزنامه کیهان در 10/10/81 در راستای دادگاه مرسوم به نظرسنجی اقدام به نشر تیتری کرد که استفاده نکردن از ویرگول معنای تیتر را کامل تغییر داد: بورقانی در دادگاه گرانپایه تقاضای عفو کرد. در حالی که باید این شکل نوشته می شد: بورقانی در دادگاه؛ گرانپایه تقاضای عفو کرد .
استفاده از اصل همفکری: در این شیوه سعی می شودتبلیغات بر روی نقزه اتکایی که مردم به آن نقش ذهنی ثابت دارند انجام شود در واقع تبلیغات روی احساسات ملی/ مذهبی / افسانه ای و خرافه ای که ایجاد همفکری می کند صورت می گیرد. مثال انگلیسی ها از این شیوه در هند بسیار استفاده کردند.
تقلید صداهای شناخته شده: این تاکتیک بیشتر برای مستند جلوه دادن ادعاهای مسولان یک حزب با یک رسانه استفاده می شود.
جنگ نرم
نزاعی برای دستیابی به افکار و اراده مردم است اصطلاحات دیگر آن: جنگ سرد،جنگ تفکار،جنگ اعصاب، جنگ تبلیغات. یکی از شیوه های اصلی آن جنگ روانی است. جنگ نرم توده بزرگی از مردم یا مساحت وسیعی را دربرمی گیرد و محدود به زمان و مکان نیست.رسانه ها مهمترین ابزار این جنگند.
اهداف جنگ نرم
1-از بین بردن امید نزد مخاطبان و جناح متقابل 2- بی اعتمادی نسبت به رهبران جناح مقابل
3- شکاف در بین جامعه مخاطب
تاکتیکهای جنگ نرم
انواع تاکتیکها: شایعه، تحریف واقعیت،اغراق، تفرقه، فریب، ترور شخصیت، تصدیق، مبالغه....
1- شایعه: در جایی که خبر نباشد یا از منابع موثق منتشر نگردد شایعه ایجاد می شود.دو هدف دارد اینکه فکر انسان را فلج کند. و اینکه انسان مانند یک طوطی سخن بگوید و نداند از چه چیز صحبت می کند. نفرت، ترس، امید، خودنمایی، فرافکنی و پرخاشگری در شایعه موثرند و شایعه ای که قاطع و کوبنده باشد بادوامتر است. ضریب نفوذ آن تحت تاثیر آن: الف- تسطیح ب- همانندسازی ج- برجسته سازیشایعه به سه دسته تقسیم می شود:
الف-آتشین: به یکباره شکل گرفته و کوتاه مدت است ودر زمان جنگ نظامی است.
ب- خزنده: همراه با تاکتیکهای قطره چکانی می تواند مسیر شایعه را در ذهن مردم طراحی کند.
د-دلفینی:شایعاتی کهپس از تاثیرگذاری پنهان و با ایجاد زمینه و انگیزه آشکار می شوند.
راههای کنترل شایعه: الف- تقویت اعتماد نسبت به رهبران ب- مشغول نگهداشتن اذهان با واقعیات ج-مقابله با شایعه سازان با نقد و تحلیل
2- برچسب زدن: برای تحریک فکر واندیشه بدون بررسی شواهد استفاده می شود تا فکر و گروهی محکوم شوند. مثال: اطلاق کلمه بنیادگرایی به کشورهای اسلامی از سوی غربی ها با منفی بافی
3-دروغ بزرگ: پیامی که واقعیت ندارد بیان می کنند و مدام بر طبل تکرار آن می کوبند تا ذهن مخاطب آن را جذب کند. مثال: هرنان گوبلز می گوید دروغ هر چقدر بزرگتر ، باور آن برای مردم راحتتر
3- انتقال: استفاده از نمادهای مذهبی یا ملی و انتساب به اشخاص و جریانهای مورد احترام مردم. ابزار ان طنز، کاریکاتور، شعر.....
4- انسان زدایی یا اهریمن سازی: وقتی حریف از مرتبه انسانی خود تنزل یافت و در قالب اهریمن در ذهن مخاطب ظاهر شد، می توان اقدامات خشونت آمیز علیه او را توجیه کرد.
5- دیپلماسی رسانه ای: استفاده از رسانه ها توسط رهبران برای بیان منافع خود در مذاکرات، اعتمادسازی وبسیج عمومی از توافقات است. نقش کاربردی رسانه ها عبارت است از، ایجاد ارتباط صحیح با مخاطبان- خنثی پردازی دروغ و شایعه پراکنی –تدوین استراتژی دیپلماسی بروز
امپریالیسم خبری
یعنی سلطه جویی انحصاری در شریانهای خبررسانی.مانند آسوشیتدپرس – یونایتدپرس- رویترز- فرانس پرس. اوج آن در اجلاس یونسکو سال 1972
مدل مرکز پیرامون
توسط یوهان گالتونگ مطرح شد. او جهان را به دو بخش مرکز و پیرامون تقسیم کردکه در مرکز جوامع حاکم و در پیرامون جوامع وابسته به مرکز قرار دارند و از شبکه های ارتباطی به مثابه شبکه های فئودالی یاد می کند. ویژگیهای این مدل عبارتند از:
1- رویدادهای خبری مربوط به مرکز در مقایسه با پیرامون از اهمیت بیشتری برخوردارند.
2- حجم تبادل خبر میان مرکز و پیرامون با حجم تبادل خبر میان مرکز و پیرامون با حجم تبادل خبر میان ملل مرکز تفاوت چشمگیری دارد.
3- خبرهای مرکز سهم عمده ای در اخبار رسانه های پیرامون دارد، اما اخبار کشورهای پیرامون در رسانه های مرکز سهم کمتری دارند.
4- جریان خبر در ملل پیرامون ناچیز یا اصلا" وجود ندارد.
5- خبرگزاریهای پیرامون بخاطر ضعف در خبرگزاری و وابستگی به رسانه های مرکز ذهنیت وسایل ارتباط جمعی غرب را برای مخاطب به ارمغان می آورندکه این امپریالیسم فرهنگی است
6- امپریالیسم ارتباطی به امپریالیسم فرهنگی می انجامد.
امپریالیسم رسانه ای در عصر دیجیتال
اینترنت تعامل میان فرایند جهانی شدن و اندازه کشورها را تغییر می دهد. در واقعیت مجازی وبسایتهای محوری و مسلط در چند کشور توسعه یافته بویژه آمریکا مستقرند. در آنجا مخاطب به اندازه کافی بوجود آمد و یک مزیت دست کم دوساله برای کاربرهای اینترنت ایجاد کرد. اما در اقتصادهای کوچک بدلیل عدم وجود مخاطب کافی ثوسعه خدمات اینترنتی به تاخیر می افتد. آنگاه کاربران این کشورها با دسترسی به سرویسهای خارجی موجب توسعه بیشتر آن سرویسها و غفلت از سرویسهای داخلی می شود. اینترنت امروزجای اعلامیه های چاپی را گرفته وابزاری موثر برای مبارزات سیاسی ورسانه ای تبدیل شده است
