روابط عمومی گرایش رسانه : سواد رسانه ای
سواد رسانه ای
استاد : سرکار خانم سلطان محمدی
عناصر ارتباط : فرستنده – پیام – گیرنده – کانال – بازخورد
تعریف ارتباط کامل : فراگرد انتقال پیام از فرستنده به گیرنده توسط کانالهای ارتباطی به شرط تفهیم معنا و با هدف تاثیرگذاری.
تفاوت فرایند و فراگرد
فرایند : غیرتعاملی – ارتباط یک سویه – انتخاب پیام با توجه به نیاز مخاطب – انتخاب کانال با توجه به نیاز مخاطب – به دنبال تاثیر هستیم اما ارتباط متقابل وجود ندارد- عدم جذب افکار عمومی
فراگرد : تعاملی – ارتباط دوسویه – انتخاب پیام با توجه به نیاز مخاطب – انتخاب کانال با توجه به نیاز مخاطب – تاثیر+ ارتباط متقابل – جذب افکار عمومی
سه شکل برقراری ارتباط
1- اقناع : تلاشی است در جهت تغییر نگرشها
2- القا : به معنای تحمیل عقاید
3- تطمیع : زیادی طمع
مولفه های نگرش : 1- شناختی 2- عاطفی 3- رفتاری
نکته : برای برقراری ارتباط کامل باید تغییر نگرش صورت بگیرد.
ویژگیهای ارتباطات اقناعی
1- حسن نیت 2- عقلانی بودن 3- صداقت 4- صراحت 5- زبان آشنا 6- جذابیت 7- استفاده از ابزار مناسب 8- تعامل 9- دوسویه 10- نه سفید نه سیاه، بلکه خاکستری 12- منبع داشتن 13- مستدل بودن (دلیل داشتن) 14- اخلاقی و انسانی بودن 15- سودمندی 16- هدفمندی
رسانه چیست؟ رسانه به معنای رساندن است، به منظور انتقال افکار و اطلاعات عده ای به عده دیگر.
انواع رسانه
1- رسانه های نوشتاری (مکتوب): مثل مطبوعات، کتاب و مجلات.
2- رسانه های شنیداری: مانند رادیو
3- رسانه های دیداری: مانند تلویزیون و سینما
4- رسانه های ابزاری: مانند کاتالوگ، بروشور، تابلوی اعلانات، لوگو، فیلم کوتاه، سخنرانی، همایش و تئاتر.
5- رسانه های نهادی: مثل انتشارات، بنیادهای سینمایی و روابط عمومی ها.
6- رسانه های فرانهادی: مانند خبرگزاریها، دفاتر روابط بین المللی و شبکه های ماهواره ای.
رسانه ها و نقش آن در جامعه
1- رسانه و اعتمادسازی: اعتمادسازی در زمینه سیاستهای کلی هر جامعه یکی از نقشهای مهم رسانه است و می تواند انسجام خوبی به اهداف، الویتها و تبیین برنامه ها دهد.
2- رسانه ها و انعکاس واقعیت
3- رسانه ها و نقد سازنده: نگاه واقع بینانه به مسائل جامعه بخصوص مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی خود یک نقد سازنده است.
4-رسانه ها و تبلیغات
5- رسانه ها و افکارسنجی: به واسطه این نقش عکس العملهای مخاطب سنجیده می شود و می توان به واسطه این سنجش، عملیات رساندن را تسهیل کرد.
کارکرد های رسانه
1- جامعه پذیری افراد:در گذشته فرایند جامعه پذیرکردن افراد از طریق خانواده، مدرسه، گروه همسالان و محیطهای مرجع صورت می گرفت. امروزه رسانه ها عامل اجتماعی کردن افراد هستند. به این معنا که بطور تدریجی و مستمر از بدو تولد تا بزرگسالی ارزشها وهنجارهای جامعه را منتقل می سازد.
2- کارکرد سرگرمی
3- کارکرد نظارتی: این کارکرد به نقش خبری و اطلاع رسانی رسانه های جمعی اشاره دارد. بر این اساس نظارت بر محیط برای انسان بیشتر می شود.
4- کارکرد تفسیر: در این مرحله رسانه ها صرفا" به انتقال اطلاعات نمی پردازند، بلکه ما را از معانی امور آگاه می سازند.
5- کارکرد پیوند: رسانه های جمعی می توانند افرادی را که هرگز ندیده اند و ارتباط مستقیمی با یکدیگر ندارند و از نظر جغرافیایی فاصله دارند اما منافعشان مشترک است، را با یگدیگر مرتبط سازند.
وظایف یک رسانه
1- رسانه باید مخاطب را به فکر وا دارد.
2- مبدا ایده های نو در حیطه های گوناگون باشد.
3- باید فضایی از نقد و اظهارنظرهای سازنده ایجاد کند.
4- یک رسانه بایستی بواسطه کارکرد آموزشی سطح علمی جامعه را بالا ببرد.
5- برگزاری کنفرانسها و میزگردهای غنی رسانه ای در خصوص موضوعات هدف
7- پیش بینی بحرانها از طریق رسانه ها
8- بیان واقعیتها بدور از هر گونه جانبداری
ضرورت سواد رسانه ای
حضور فراگیر رسانه ها در دنیای امروزی سبب شده تا میزان اطلاعاتی که هر روز از رسانه ها دریافت می کنیم، بیش از اطلاعاتی باشد که گذشتگانمان در یک سال دریافت می کردند. برای مدیریت چنین وضعیتی به مهارت و سواد رسانه ای احتیاج داریم.
تعریف سواد رسانه ای
توانایی و قدرت دسترسی، تحلیل ،ارزیابی ، انتقال اطلاعات و پیامهای رسانه ای که می توان در چهارچوبهای مختلف عرضه نمود، را سواد رسانه ای می گویند.
تواناییهای مرتبط با سواد رسانه ای
1- توانایی استفاده از کامپیوتر برای تولید و پردازش اطلاعات
2- توانایی نتیجه گیری در مورد روابط علًی و معلولی میان برنامه های رسانه ها و واکنش عمومی
3- توانایی تشخیص تحریف و تاثیر آن، تبلیغات و خشونت در رسانه
4- توانایی اتخاذ رژیم مصرف غذایی
5- توانایی تجزیه وتحلیل برنامه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی رسانه ها
اصول سواد رسانه ای
1- رسانه ها ساختگی هستند.
2- رسانه ها واقعیت را بازسازی می کنند.
3- مخاطبان مفهوم موردنظر را از رسانه ها می گیرند.
4- محصولات رسانه ای اهداف تجاری دارند.
5- رسانه ها در برگیرنده(دربردارنده) پیامهای ارزشی هستند.
6- رسانه ها بار سیاسی و اجتماعی دارند و بر روی فرهنگ تاثیر می گذارند.
7- هر رسانه شکل زیباشناختی خاصی دارد.
فرایندهای شناختی موجود در آموزش سواد رسانه ای
1- فهم و نقد سبکهای زندگی مصرفی که در رسانه ها اشاعه می یابد.
2- فهم و نقد اختلاف و غرضهای سیاسی و ایدئولوژیک پنهان در محتوای رسانه ها.
3- فهم و نقد آثار و پیامدهای اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی محتوای رسانه ها.
4- فهم و نقد شرایط و مناسبات مادی در تولید محتوای رسانه ها.
5- فهم و نقد بازنماییهای منفی اقلیتهای فرهنگی، قومی و جنسیتی در رسانه ها.
ضرورت های آموزش سواد رسانه ای
1- رسانه ها بر حیات فرهنگی و سیاسی ما سلطه دارند.
2- تقریبا" همه اطلاعات جز مواردی که آنها را بطور مستقیم تجربه می کنیم، رسانه ای شده اند.
3- رسانه ها قادرند مدلهای ارزشی و رفتاری پرقدرتی خلق کنند.
4- سواد رسانه ای می تواند مصرف رسانه ای را لذت بخش کند و یک رابطه انفعالی را به رابطه دوسویه و پویا تبدیل سازد.
5- رسانه ها و سواد رسانه ای بر تفکر انتقادی تاکید دارند.
6- سواد رسانه ای بخشی از حیات یک شهروند است. بنابراین می توان گفت که یک انسان فرهیخته و تحصیلکرده باید به سواد رسانه ای مجهز باشد.
7- آموزش رسانه ای و سواد آن می تواند ما را با فناوری های ارتباطی آشنا کند.
ابعاد سواد رسانه ای
سواد رسانه ای فرآیندی چندبعدی است که توانایی هر شخص می تواند در طول هر یک از آنها قرار گیرد.ابعاد چهارگانه سواد رسانه ای یعنی ابعاد ادراکی، حسی، زیبا شناختی و اخلاقی.
1- ابعاد ادراکی: به فرآیندهای فکری و ذهنی مربوط می شود. شناخت سادگی ها و شناخت پیچیدگی ها، کشف روابط علت و معلولی (عمل و عکس العمل): زنده نگهداشتن بعد عقلانی و در نهایت می توان گفت یافتن معنا و مفهوم.
2- ابعاد حسی : به پایه بیرونی ادراک شکل می دهد. به این معنا که مخاطب از طریق حواس در معرض پیام رسانه ای قرار می گیرد. بخشی از مخاطبان در ارتباط حسی با پیامهای رسانه ای بسیار قوی هستند. پیامهایی که برخی از آنها دارای تاثیر مثبت و برخی دیگر تاثیر منفی دارند.
3-ابعاد زیباشناختی: به توانایی درک و شناخت مفاهیم رسانه ای از دیدگاه هنری اشاره دارد. یعنی سبک هنری منحصربفرد یک نویسنده نسبت به دیگران و مابقی عوامل مصداق بارز بعد زیباشناختی است
مفاهیم کلیدی در سواد رسانه ای
1- همه رسانه ها ساختارمند هستند: رسانه با دقت ساختارهای زیرکانه ای ارائه می کند، که بسیاری از تصمیم گیریها و نتایج را از عوامل تعیین کننده منعکس کنند. بیشتر دیدگاههای ما نسبت به واقعیت بر مبنای پیامهای رسانه ای است که پیش ساخته هستند یعنی حاوی نگرشها ، تفسیرها و نتایجی است که تقریبا" شکل گرفته است. در نتیجه در زمان تحلیل پیامهای رسانه ای باید توجه کنیم که این پیام چگونه شکل گرفته است و چگونه واقعیت را بازنمایی می کند.
2- همه افراد پیامها را به سختی تفسیر می کنند: کسانی که برنامه تلویزیونی یا سایر رسانه ها را مشاهده می کنند، اغلب تجارب مشابه ندارند. هر کسی می تواند پیام را با توجه به سن ، فرهنگ ، تجربیات زندگی، ارزشها و عقاید به صورت مختلف قبول می کند.
3- رسانه منافع تجاری دارد: بیشتر رسانه ها برای سود ایجاد شده اند. عموما" تبلیغات بزرگترین منبع درآمد رسانه ها هستند. در نتیجه در برخورد با رسانه ها باید توجه کنیم چه کسی و چرا متن رسانه ای تولید می کند.
4- رسانه پیامهای ایدئولوژیک و ارزشی دارد: تولیدکنندگان پیامهای رسانه ای عقاید، ارزشها و تعصبهایی دارند. در نتیجه براینکه چه چیزی و چگونه گفته شود، تاثیر میگذارد. همه پیامهای رسانه ای حاوی ارزشها هستند و لازم است این پیامها درباره موضوعاتی نظیر ماهیت سبک زندگی، واقعیت مصرف گرایی، نقش زنان، پدیرش اقتدار و میهن پرستی محض رمزگشایی شود.
خودفهمی: درک افراد از خود خودنگری: احساس افراد از خود
خود مطلوبی: آنچه که مطلوب است تو باشی
5- هر رسانه زبان، تکنیک، اخلاق، باور و اصول هنری خاص خود را دارد. هر رسانه ای معنایی را خلق می کند که بصورتی متفاوت از واژگان، تکنیکها، سبکها و باورهای خاصی استفاده می کند. توسعه مهارتهای سواد رسانه ای امکان رمزگشایی را برای ما بوجود می آورد.
6- رسانه معانی تجاری دارد. سواد رسانه ای بر آگاهی از پایه های اقتصادی تولیدات رسانه های جمعی مبتنی است. اکثر رسانه ها بدنبال حامیان اقتصادی هستند. در نتیجه مخاطبان را هدف تبلیغات خود قرار می دهند.
7- رسانه ها معانی اجتماعی و سیاسی دارند. تغییر ماهیت زندگی خانوادگی، استفاده از اوقات فراغت و نتایج مباحثات سیاسی توسط رسانه ها بوجود می آید. در واقع رسانه ها تلاش می کنند ارزشها را به شکل منطقی نمایش دهند.
8- در رسانه شکل و محتوا مرتبط با هم هستند. هر رسانه برنامه و جهت گیریهای تکنیکی خاص خود را دارد و واقعیت را به شیوه های منحصربفرد رمزگذاری می کند.
